عوارض جراحی اسلیو معده (بررسی عوارض احتمالی در کوتاه و درازمدت)
هر عمل جراحی، از جمله اسلیو معده، عوارض جانبی قابل انتظار و معمول خود را دارد که خوشبختانه اکثرشان بسیار جزئی، گذرا و قابل کنترل هستند و نباید باعث نگرانی شوند. اگر این جراحی توسط یک جراح باتجربه انجام شود و بیمار هم تمام دستورالعمل ها را به درستی رعایت کند، حتی همین عوارض ساده نیز به حداقل می رسند. اما اگر فردی به یک جراح کم تجربه یا فاقد صلاحیت کافی اعتماد کند، احتمال دارد علاوه بر عوارض عادی، با مشکلات جدی تر و خطرناکی روبرو شود. در این مقاله، ما می خواهیم تمام عوارض عمل اسلیو معده، از ساده تا پیچیده ترین ها، را بررسی کنیم
جدول کلی عوارض عمل اسلیو معده در یک نگاه
| دسته بندی | نوع عارضه | توضیحات | راهکارهای پیشگیری/درمان |
| عوارض شایع و کوتاه مدت | حالت تهوع استفراغ | ناشی از بیهوشی عمومی | داروهای تجویزی، استراحت |
| تب خفیف | واکنش طبیعی بدن پس از عمل | نظارت پزشکی، مایعات | |
| درد در ناحیه برش ها | طبیعی پس از عمل | مسکن های تجویزی | |
| ریزش مو (موقت) | ناشی از کاهش وزن سریع و کمبود مواد مغذی | مصرف مکمل ها، پروتئین کافی | |
| عوارض مرتبط با جراحی | نشت از خط منگنه (نشت معده) | خطرناک؛ نیاز به اقدام فوری دارد | انتخاب جراح مجرب، نظارت دقیق پس از عمل |
| خونریزی در خط منگنه | در کمتر از ۱٪ موارد رخ می دهد | ممکن است نیاز به جراحی مجدد باشد | |
| فتق هیاتال | ورود بخشی از معده به قفسه سینه | اغلب با کاهش وزن بهبود می یابد | |
| عوارض بلندمدت | سوءتغذیه | کاهش جذب ویتامین ها و مواد معدنی | مصرف منظم مکمل ها طبق دستور پزشک |
| افتادگی و شل شدن پوست | ناشی از کاهش حجم زیاد و سریع وزن | ورزش، جراحی زیبایی (مانند ابدومینوپلاستی) | |
| عوارض بسیار نادر | مرگ | کمتر از ۰.۳٪ (کمتر از نیم درصد) | انتخاب جراح و مرکز مجهز، رعایت دستورات |
هر عمل عوارض احتمالی دارد!
قبل از اینکه بحث معایب یا عوارض اسلیو معده را باز کنیم، اجاز دهید درباره یک مساله مهم و ناگفته توضحیاتی ارائه دهیم. در خصوص تمام عمل های جراحی چه ساده ترین نوعش با حداقل تهاجم و چه پیچیده ترینش با حداکثر تهاجم، ما مفهومی به نام عوارض احتمالی داریم.
عوارض احتمالی یعنی اینکه ممکن است یک سری مشکل در پی انجام عمل پیش بیاید، اما بروز این مشکلات قطعی نیست و فقط بحث احتمالات است. یعنی ممکن است فلان عارضه گفته شده اتفاق بی افتد یا اصلا بروز نکند.
زمانی که گفته می شود به عنوان مثال یکی از عوارض احتمالی جراحی بینی آسیب به حسگرهای بویایی است یعنی ممکن است در برخی افراد به این حسگرها آسیب وارد شود ولی بیشتر بیماران چنین چیزی را تجربه نمی کنند.
عوارض عمل اسلیو از این قاعده مستثنی نیست
در خصوص عوارض عمل اسلیو نیز همین مساله صادق است. زمانی که گفته می شود عوارض اسلیو معده مثلا این ۱۰ مورد هستند، یعنی بحث سر احتمال بروز یا عدم بروز این عوارض است و قرار نیست هر کسی که عمل کرد این هر ۱۰ عارضه را تجربه کند. بلکه اگر همه چیز خوب پیش برود چه بسا هیچ کدام از آن عوارض بروز نکند یا چند مورد جزئی بروز کنند.
در چنین شرایط خاصی،شما کمترین عوارض را تجربه می کنید
و باز هم پیش از بررسی عوارض جراحی اسلیو معده، به ذکر یک نکته مهم دیگر می پردازیم. اینکه اگر با آمادگی کامل پا به اتاق عمل بگذارید یعنی:
- سبک زندگی را تا حدی تغییر داده باشید
- به توصیه ها عمل کرده باشید می توانید خود را برای یک عمل بدون عوارض آماده کنید.
- همچنین انتخاب یک جراح حرفه ای و باتجربه که در یک بیمارستان مجهز عمل انجام می دهد یکی دیگر از مواردی است که به موفقیت عمل عمل زیادی می کند.
- دنبال کردن توصیه هایی که جراح برای دوره نقاهت و پس از آن ارائه می دهد نیز می تواند عوارض عمل اسلیو را به شدت کاهش دهد.
درصد عوارض جراحی اسلیو در جهان و در ایران چقدر است؟
نرخ جهانی عوارض اسلیو معده به طور کلی حدود ۱۰درصد (%۱۰) است که از این بین تنها ۰.۳ درصد را نرخ مرگ و میر تشکیل می دهد. یعنی از تمام افرادی که این عمل را انجام می دهند حدود ۱۰ درصد با عوارض جزئی تا متوسط روبرو می شوند و کمتر از ۰.۳ درصد نیر ممکن است دچار مرگ و میر شوند یعنی کمتر از نیم درصد.
این نکته را یادآورد می شویم که دکتر طاها عنبرا تاکنون بیش از ۱۵,۰۰۰ عمل جراحی لاغری انجام داده اند که درصد عوارض در آن بسیار اندک بوده است.
عوارض اسلیو معده به طور کلی چه هستند؟
بیایید ابتدا به رایج ترین عوارض جراحی اسلیو معده بپردازیم که ممکن است رخ دهند ولی طبیعی در نظر گرفته شده و معمولا خیلی زود برطرف می شوند:
- عوارض ناشی از بیهوشی عمل (حالت تهوع، استفراغ، سرگیجه یا سردرد)
- تب
- عفونت (با دارو کنترل می شود)
- درد (با مسکن کنترل می شود)
- از بین رفتن اشتها (اگر بشود اسمش را عوارض گذاشت)
- ریزش مو (نرمال است و برطرف می شود)
- کاهش جذب برخی مواد مغذی (با مکمل تامین می شود)
- و …
عوارض اسلیو در صورت عدم انتخاب جراح باتجربه یا عدم رعایت دستورالعمل ها چیست؟
برخی عوارض دیگر در اسلیو معده که اکثرا به علت انجام ناصحیح جراحی و یا استفاده از مواد نامرغوب است:
نشت در خط منگنه
معده جدید پس از برداشتن بخش زیادی از آن، با استفاده از وسیله خاصی (به نام استاپلر) که دو ردیف منگنه های فلزی از خود به جا می گذارد، دوخته می شود. در صورتی که این عمل درست انجام نشود و یا از منگنه های خوبی (به منظور کاهش هزینه) استفاده نشود امکان دارد خط منگنه نشتی پیدا کند، که خطر التهاب صفاق، عفونت و آبسه وجود خواهد داشت.
خونریزی در خط منگنه
یکی از عوارض خیلی نادر اما ممکن، خونریزی از خط منگنه ها است. احتمال این اتفاق واقعاً کم است، کمتر از یک درصد. معمولاً هم طوری نیست که نیاز به عمل دوباره داشته باشید و پزشکان می توانند خونریزی را با روش های غیرتهاجمی کنترل کنند.
اما خب، گاهی پیش می آید که خونریزی ادامه پیدا کند و لازم شود یک لاپاراسکوپی سبک دیگر انجام شود تا خون هایی که داخل شکم جمع شده اند، تخلیه شوند.
اگر پزشک ببیند که اوضاع خوب پیش نمی رود و نگران باشد …
ممکن است برای اطمینان بیشتر، دوباره جراحی لاپاراسکوپی انجام دهد و این موضوع اصلاً غیرعادی نیست. مهم این است که اگر کوچک ترین مشکلی پیش آمد، باید خیلی سریع به آن رسیدگی شود؛ چون مطالعات نشان داده اند که اقدام به موقع، بهترین نتیجه را برای بیمار دارد.
فتق هیاتل
فتق هیاتل زمانی اتفاق می افتد که قسمتی از معده سُر خورده و به درون دیافراگم قفسه سینه فرو رود. این بیماری در افراد چاق بسیار شایع بوده و می توان آن را در آندوسکوپی تشخیص داد.
طی جراحی بای پس معده فتق هیاتل می تواند با دوخته شدن محل بیرون زدگی درمان شود. به طور کلی بهترین راه برای درمان علائم مربوط به فتق هیاتل که شامل سوزش سر دل یا ریفلاکس می باشد، کاهش وزن است. در این زمینه کاهش وزن بسیار بهتر از جراحی های درمانی ریفلاکس معده، عمل می کند.
افتادگی پوست
احتمال شل شدن و افتادگی پوست در کاهش وزن های شدید وجود دارد. به هیچ طریقی نمی توان قبل از جراحی اسلیو معده مشخص کرد که این مشکل تا چه اندازه برای بیمار به وجود خواهد آمد. در این زمینه، سن، ورزش، سرعت کاهش وزن و کشش پوست فرد نقش اساسی دارند.
چگونه می توان از بروز عوارض اسلیو معده جلوگیری کرد؟
با رعایت چند نکته ساده می توان به راحتی از بروز عوارض اسلیو معده جلوگیری کرد. نکات در این خصوص زیاد است اجازه دهید ما به ۳ نکته اصلی بپردازیم:
حتما حتما و حتما رژیم غذایی بعد از عمل را دنبال کنید (بدون کم و کاست)
رژیم غذایی بعد از عمل اسلیو معده شامل چند مرحله است. طی ساعات اول شما کلا مایعات شفاف می خورید. بعد کم کم غذاهای آبکی، بعدش غذاهای نرم و پوره ای و در آخر وارد مرحله غذاهای جامد می شوید. این کلیات رژیم است. جراح لاغری تان معمولا در این خصوص کمی وارد جزئیات می شود.
ولی برای داشتن یک رژیم اصولی بهتر است از یک متخصص تغذیه کمک بگیرید. البته برای دنبال کردن رژیم غذایی بعد از عمل می توانید از اپ هایی مثل سیرا هم کمک بگیرید.
تا جای ممکن از محل بخیه ها مراقبت کنید!
همان طور که می دانید، بعد از جراحی، محل برش ها با بخیه بسته و پانسمان می شوند. اینجا دیگر نوبت شماست که با دقت کامل از این قسمت ها مراقبت کنید تا دچار مشکل نشوید. چطور؟
- مثلاً باید حواس تان باشد که حداقل تا ۴۸ ساعت اول بعد از عمل، اصلاً زیر دوش نروید.
- از این مهم تر، تا ۴ هفته کامل به هیچ وجه نباید در وان حمام، استخر یا جکوزی قرار بگیرید. قرار گرفتن در آب راکد، روند ترمیم را مختل می کند و اگر محل جراحی خوب ترمیم نشود، خطر عفونت، خونریزی و به جای ماندن اسکار (جای زخم بدشکل) به شدت بالا می رود.
باید این نکته را یادآوری کنیم که …
اگر چنین مشکلاتی (عفونت یا خونریزی از محل بخیه ها) پیش بیایند، دیگر نمی توان گفت که شما عوارض عمل اسلیو معده را تجربه کرده اید، چون در واقع این یک نتیجه مستقیم از بی توجهی و کم کاری خودتان در رعایت دستورالعمل ها بوده است!
بیشتر بخوانید: با مهم ترین مراقبت های بعد از عمل اسلیو معده آشنا شوید
سبک زندگی خود را سالم تر کنید (مخصوصا فعالیت بیشتری انجام دهید)
بعد از عمل اسلیو، شما می توانید خیلی زود به زندگی معمولی خودتان برگردید. ولی شما باید در طول دوره نقاهت، شروع به تغییر سبک زندگی کنید. این تغییر می بایست طی روزهای بعد از ریکاوری هم حفظ شود. حالا منظورمان از تغییر سبک زندگی چیست؟ یعنی سالم تر زندگی کنید.
مثلا شما باید تحرک بیشتری داشتهباشید. حتی اگر شده هر روز ۱۰ دقیقه پیادهروی کنید. این یعنی شما تغییرات مثبت در سبک زندگی ایجاد می کنید. البته که پیاده روی فقط یک مثال ساده از تغییر سبک زندگی است:
- شما باید به طور مرتب ورزش کنید
- سعی کنید به باشگاه بروید
- غذاهای سالم بخورید
- سیگار و الکل را کنار بگذارید
- و خلاصه بدن خود را به فعالیت ها و غذای سالم عادت دهید.
تمامی این موارد در مجموع باعث می شود که شما از بروز عوارض اسلیو معده پس از عمل جلوگیری کنید.
پاسخ به سوالات رایج درباره عوارض عمل اسیلو معده
به طور کلی هرچه عمل تهاجمی تر باشد قاعدتا عوارض بیشتری دارد. از آنجام بای پس مقداری تهاجمی تر است، عوارضش هم بیشتر می شود.
ببینید خطر عوارض جزئی که همیشه وجود دارد. مثل بی حالی، تهوع یا استفراغ در واکنش به داروهای بیهوشی همیشه در تمامی عمل ها وجود دارد. ولی اگر منظور عوارض خطرناک تر مثل نشست از محل بخیه هاست، بله می شود آن را ۰ کرد.
خیر، معمولاً موقتی است و با مصرف مکمل ها و پروتئین کافی برطرف می شود.
پیشگیری از این عارضه که خیلی هم شایع نیست به مهارت جراح بستگی دارد، بنابراین انتخاب یک جراح با تجربه از هر چیزی مهم تر هست.
خیر، با ورزش منظم و کاهش وزن تدریجی می توان آن را به حداقل رساند.
