در علم تغذیه مفهمومی به نام شاخص توده بدنی یا BMI داریم که فرمول سادهای دارد و نحوه محاسبه آن بسیار آسان است، اما پاسخ آن، چیزهای بسیار زیاد و مهمی را به ما نشان میدهد. قبل از اینکه درباره این شاخص بیشتر توضیح دهیم، از طریق برنامه زیر اقدام به محاسبه bmi خود کنید:
برای دریافت مشاوره تخصصی عمل لاغری کلیک کنید
نمایه توده بدنی، که به اختصار BMI نامیده می شود در واقع معادل عبارت Body Mass Index است. بی ام آی یک شاخص ساده برای ارزیابی تناسب وزن با قد افراد است. این شاخص با تقسیم وزن شخص (بر حسب کیلوگرم) بر مجذور قد او (قد ضربدر قد، بر حسب متر مربع) محاسبه میشود.
با اندازه گیری قد و وزن و قرار دادن آن در فرمول BMI عددی به دست می آید که میتواند به شما میزان سالم، نرمال بودن یا ناسالم بودن وزنتان را نشان دهد. متخصصات تغذیه با توجه به اعداد به دست آمده، ۶ محدوده وزنی مختلف از “کمبود وزن” تا چاقی بیمارگونه را دسته بندی کرده اند.
وضعیت وزنی | محدوده شاخص توده بدنی |
---|---|
کمبود وزن | کمتر از ۱۸.۵ |
وزن ایده آل | ۱۸.۵ – ۲۴.۹ |
اضافه وزن | ۲۵ – ۳۰ |
چاقی نوع ۱ | ۳۰ – ۳۵ |
چاقی نوع ۲ | ۳۵ – ۴۰ |
چاقی نوع ۳ (بیمارگونه) | بیشتر از ۴۰ |
افراد در هر رده سنی بهتر است که شاخص توده بدنی یا BMI خود را در یک محدوده خاصی نگاه دارند. در جدول زیر BMI افراد در سنین مختلف از نوجوانی تا کهنسالی درج شده است. با توجه سن و سال خود ببینید که آیا در محدوده وزنی مطلوب و سالم قرار دارید یا خیر؟
محدوده سنی | شاخص توده بدنی مطلوب |
---|---|
۱۷ تا ۲۴ سال | ۲۱ |
۲۴ تا ۴۴ سال | ۲۴ |
۴۴ تا ۵۴ سال | ۲۵ |
۵۴ به بالا | ۲۷ |
تا کنون ما درباره شاخص توده بدنی (BMI) در بزرگسالان صحبت کردهایم و جداول محاسبات مربوطه را بررسی کردهایم. اما اگر توجه کرده باشید، ما درباره شاخص توده بدنی کودکان که در رده سنی زیر ۲۰ سال قرار دارند، صحبت نکردهایم. دلیل این مسئله این است که روش محاسبه BMI در افراد زیر ۲۰ سال متفاوت است. علاوه بر این، جالب است که روش محاسبه شاخص توده بدنی در کودکان دختر و پسر نیز با یکدیگر تفاوت دارد.
با گذشت زمان، میزان چربی نیز در کودکان افزایش مییابد و این افزایش در رده سنیها و در دختران و پسران متفاوت است. به نظر میرسد که دختران در رده سنی زیر ۲۰ سال بیشتر از پسران چربی اضافه میکنند و این میتواند توجیهی برای داشتن BMI بالاتر در دختران نسبت به پسران در یک سن خاص باشد.
در عکس بالا می توانید به راحتی شاخص توده بدنی دختر و پس زیر ۲۰ سال خود را به دست آورید. در سمت راست هر جدول یک ستون است که وزن را نشان می دهد و در خط افی پایین نیز سن کودک از ۲ تا ۲۰ مشخص است. با کمک سن و وزن فرزند خود ببینید که شاخص توده بدنی او در چه محدوده ای قرار دارد و آیا وزن ایده آلی دارد یا خیر.
شاخص توده بدنی تنها یک معیار ساده و سطحی است و فقط وضعیت وزنی ما را نشان میدهد. و با اینکه میزان چربی بدن ما را نیز به صورت حدودی مشخص می کند اما نحوه توزیع چربی ها را نشان نمی دهد و همچنین تمایزی بین چربی و عضله قائل نیست.
برای مثال اگر ورزشکاری که به صورت حرفه ای ورزش میکند و بافت عضلانی قابل توجه (به همراه مقدار بسیار جزئی چربی داشته باشد) و شاخص توده بدنی این ورزشکار ۳۰ باشد، مطابق فرمول BMI باید ورزشکار چاق باشد. این درحالی است که ورزشکاران عضله بیشتری دارند و چاق نیستند.
البته تمام افراد جامعه بهتر است که به طور مرتب با کمک فرمول شاخص توده بدنی، BMI خود را به دست بیاورند تا بتوانند وزن خود را در محدوده سالمی نگاه دارند. با این حال افرادی که از نظر وزنی بسیار لاغر یا بسیار چاق هستند بهتر است که با جدیت بیشتری به دنبال محاسبه این شاخص باشند.
به طور خاص افرادی که اضافه وزن بالا و چاقی مفرط و بیماری هایی مانند دیابت نوع ۲، فشار خون بالا، مشکلات قلبی و عروقی، انواع سرطان ها، ناباروری و … دارند باید همواره خود را وزن کنند و BMI خود را به دست بیاروند و به دنبال راه کارهایی برای کاهش این شاخص باشند.
افرادی که کمبود وزن دارند برای بالا بردن وزن و رساندن آن به محدوده وزنی نرمال کار چندان دشواری ندارند. اما افرادی که شاخص توده بدنی بالای ۳۰ و گاها ممکن است بالای ۴۰ داشته باشند، کار بسیار سختی برای کاهش وزن دارند.
این افراد احتمالا به تنهایی قادر به کاهش وزن و لاغر شدن نیستند و به کمک متخصصان تغذیه و جراحان لاغری نیاز دارند. در کنار این ها، باید یک رژیم غذایی و سبک زندگی سالمی نیز داشته باشند.
روش های زیر بهترین راه کارها برای کمک به کاهش وزن در افراد چاق است و در ترکیب با هم می توانند در مدت زمان بسیار اندک و در بهترین و ایمن ترین حالت وزن افراد چاق را کم کنند.
روش های مرسوم لاغری مانند ورزش یا رژیم لاغری به سختی میتواند به کاهش وزن افرادی که شاخص توده بدنی بالا ۴۰ دارند کمک کند. بنابراین باید یک روش اصولی دیگر مانند عمل جراحی لاغری باشد که بتواند به صورت ایمن و عمل های زیر گزینه های جراحی لاغری برای کاهش وزن موثر هستند که توسط یک جراح لاغری انجام داده می شوند. بیخطر به کاهش وزن این افراد کمک کند.
ورزش کردن از مهمترین اصول لاغری و کاهش وزن است که همه باید به آن توجه کنیم. ورزش های زیر کمک زیادی به کاهش وزن می کنند:
ورزش کردن به تنهایی نمی تواند به کاهش بی ام آی یا شاخص توده بدنی کمک کند. شما باید حتما یک رژیم لاغری مناسب خود داشته باشید. در مورد رژیم های غذایی زیر با متخصص تغذیه یا جراح لاغری خودتان صحبت کنید:
خواب کافی برای بهبود عملکرد تمامی اعضا و ساختارهای بدن لازم است. کمبود خواب از جمله عوامل افزایش وزن و چاقی است و کسانی که می خواهند به کاهش عدد به دست آمده در محاسبه bmi یا شاخص توده بدنی خود اقدام کنند باید حتما خواب کافی داشته باشند. برای داشتن یک خواب کافی موارد زیر را امتحان کنید:
استرس باعث افزایش میل به پرخوری در افرد چاق می شود. هرچه بیشتر بتوانید سطح استرس خود را کنترل کنید بهتر می توانید به کاهش وزن و پایین آوردن BMI خود کمک کنید. برای کاهش سطح استرس خود اقدامات زیر را انجام دهید:
خوردن میوه و سبزیجات حتما برنامه غذایی افراد چاق گنجانده شود. میوه و سبزیجات هم انرژی بدن را تامین می کنند و هم کالری کمی دارند. آن ها همچنین به شدت به افزایش مدت زمان سیری و کاهش گرسنگی کمک می کنند. میوه و سبزیجات زیر به کاهش وزن کمک زیادی می کنند و باعث میشود که در محاسبه bmi محدوده وزنی مناسبی به دست بیاورید:
با بالابردن سطح آگاهی خود مساله چاقی و جستجو در منابع مختلف می توانید بهتر و آسان تر به کاهش وزن و پایین آوردن شاخص توده بدنی خود کمک کنید. برای این منظور اقدامات زیر را انجام دهید:
خیر. همه می توانند با فرمول ساده یا ماشین حساب های آنلاین BMI خود را محاسبه کنند.
خیر. برای کودکان از چارت های ویژه بر اساس جنسیت استفاده می شود.
بله. با تعیین محدوده اضافه وزن، می توان هدف کاهش وزن را مشخص کرد.
خیر. محاسبه bmi فقط وضعیت کلی وزن را نشان می دهد، نه محل یا میزان دقیق چربی.
بله. حجم عضلات می تواند BMI را افزایش دهد، درحالی که فرد ممکن است چاق نباشد.