نقشه راه کامل مراقبت های بعد از بای پس معده (حتما بخوانید)

بگذارید همین ابتدای کار صادقانه بگوییم که جراحی بای پس معده فقط ۵۰ درصد مسیر بود. ۵۰ درصد باقی مانده، دقیقاً به مراقبت های بعد از بای پس معده و نحوه رفتار شما با بدن جدیدتان بستگی دارد. در عمل بای پس، نه تنها معده کوچک شده، بلکه بخشی از روده هم میان بر (بای پس) زده شده است. این یعنی بدن شما دیگر مثل سابق غذا را هضم و جذب نمی کند.

اگر ندانید چطور با این سیستم جدید کار کنید، ممکن است دچار مشکلاتی مثل کمبود ویتامین، سندرم دامپینگ یا ضعف شدید شوید. در این راهنمای جامع، قدم به قدم با هم یاد می گیریم که چطور در روزها، هفته ها و ماه های بعد از عمل، از جسم و روح خود مراقبت کنید.

روزهای نخست پس از عمل بای پس چطور خواهد بود؟

وقتی از بیمارستان مرخص می شوید، احتمالاً احساس خستگی شدید می کنید و کمی درد دارید. این کاملاً طبیعی است. بدن شما شوک بزرگی را متحمل شده و انرژی زیادی را صرف ترمیم بخیه های داخلی می کند. در بحث مراقبت های بعد از بای پس معده در روزهای نخست، شما می بایست آب کافی بنوشید و به صورت سینوسی استراحت و فعالیت جزئی داشته‌باشید.

روش های اصولی مدیریت درد و زخم ها در هفته اول

بعد از عمل قطعاً به صورت جزئی درد خواهید داشت. برای مدیریت این درد روش های زیر را دنبال کنید:

• اگر نگاه کرده‌باشید، شما چند برش کوچک روی شکم دارید. این زخم ها را تمیز و خشک نگه دارید.
• معمولاً ۴۸ ساعت بعد از عمل می توانید دوش بگیرید، اما نباید روی زخم ها لیف بکشید.
• درد بخیه ها معمولاً با شیاف یا قرص های مسکنی که جراح لاغری تجویز کرده کنترل می شود.
• اما ممکن است دردی در شانه چپ یا قفسه سینه حس کنید که ناشی از گاز لاپاراسکوپی است.
• بهترین دارو برای این درد، راه رفتن است، نه مسکن. راه رفتن به جذب سریع تر این گاز کمک می کند.

بیشتر بخوانید: آیا عمل لاغری درد دارد؟ (علل احتمالی درد + روش های درمان آن)

قانون طلایی جرعه جرعه نوشیدن را فراموش نکنید

معده جدید شما در این مرحله بسیار ملتهب است و فقط حدود ۱۵ تا ۳۰ سی سی ظرفیت دارد. خطرناک ترین کار در این مرحله، سر کشیدن آب است. شما باید یاد بگیرید که مثل یک گنجشک آب بخورید.

 یک بطری آب همیشه همراهتان باشد و هر ۵ تا ۱۰ دقیقه یک جرعه کوچک بنوشید. هدف این است که در طول روز حداقل ۱.۵ لیتر مایعات به بدن برسانید تا دچار کم آبی نشوید. کم آبی شایع ترین علت بستری مجدد بیماران پس از عمل است.

مهم ترین بخش مراقبت های بعد از بای پس معده بحث رژیم غذایی است

در عمل بای پس، روده کوچک هم دستکاری شده است، بنابراین سیستم گوارش شما بسیار حساس تر از عمل اسلیو است. بازگشت به غذا خوردن باید بسیار آهسته و مرحله بندی شده باشد. پرش از این مراحل می تواند باعث درد شدید، تهوع و آسیب به بخیه ها شود:

جدول خلاصه رژیم غذایی در ماه اول بعد از بای پس

برای اینکه دید بهتری داشته باشید، این جدول راهنمای سریع شماست:

مرحله	مدت زمان	خوراکی های مجاز	نکته مهم
فاز ۱	روز ۱ تا ۷	آب، آب مرغ صاف شده، چای کمرنگ، ژله	هیچ چیز نباید شکر یا گاز داشته باشد. جرعه جرعه بنوشید.
فاز ۲	روز ۸ تا ۱۴	شیر، دوغ، پودر پروتئین، آبمیوه طبیعی رقیق	هدف رسیدن به ۶۰ گرم پروتئین در روز است.
فاز ۳	هفته ۳ و ۴	پوره مرغ/گوشت/سبزیجات، تخم مرغ نرم، پنیر له شده	غذا باید کاملاً میکس و یکدست باشد. لقمه ها اندازه نوک قاشق چایخوری.
فاز ۴	هفته ۵ به بعد	گوشت چرخ کرده، ماهی، سبزیجات پخته، میوه بدون پوست	معرفی غذاهای جدید را یکی یکی انجام دهید تا تحمل معده را بسنجید.

بیشتر بخوانید: توضیح مراحل رژیم غذایی بای پس معده (بعد از عمل چه بخوریم و چه نخوریم؟)

مساله مصرف شیرینی جات و سندروم دامپینگ را جدی بگیرید

این خاص ترین و شاید ترسناک ترین بخش مراقبت های بعد از بای پس معده است که در عمل اسلیو کمتر دیده می شود. در عمل بای پس، دریچه انتهایی معده (پیلور) دیگر سر راه غذا نیست. اگر شما غذای شیرین (قندهای ساده) یا چرب بخورید، این مواد با سرعت زیاد وارد روده باریک می شوند.

روده باریک تحمل این حجم از قند را ندارد و واکنشی شدید نشان می دهد که به آن “سندروم دامپینگ” (Dumping Syndrome) می گویند. علائم آن عبارتند از:

• تپش قلب شدید و ناگهانی
• عرق سرد و گرگرفتگی
• حالت تهوع و استفراغ شدید
• دل پیچه و اسهال
• احساس ضعف شدید و نیاز به دراز کشیدن

دامپینگ مثل یک حمله پنیک همراه با مسمومیت غذایی حس می شود!

 برای جلوگیری از آن، باید این موارد را از رژیم غذایی تان حذف کنید:

• قند و شکر
• نوشابه
• آبمیوه های صنعتی
• بستنی
• و شیرینی جات

این سندروم مثل یک پلیس داخلی عمل می کند و شما را مجبور می کند رژیم سالمی داشته باشید.

مکمل ها و ویتامین های تجویزی را حتما تهیه کنید

در عمل بای پس، بخشی از روده که مسئول جذب بسیاری از ویتامین هاست، از مسیر گوارش خارج می‌شود. این یعنی حتی اگر بهترین غذاها را بخورید، باز هم بدن تان تمام ویتامین ها را جذب نمی کند. بنابراین، مصرف مکمل در مراقبت های بعد از بای پس معده یک گزینه نیست، یک اجبار مادام العمر است.

شما باید روزانه و به صورت منظم موارد زیر را مصرف کنید:

• مولتی ویتامین های باریاتریک: ویتامین های معمولی کافی نیستند. باید نوع مخصوص جراحی چاقی را تهیه کنید که دوز بالاتری دارد.
• کلسیم سیترات: بدن شما دیگر کلسیم کربنات معمولی را خوب جذب نمی کند. حتماً باید نوع “سیترات” را مصرف کنید تا دچار پوکی استخوان نشوید.
• ویتامین B12: جذب این ویتامین به شدت مختل می شود و باید به صورت قرص زیرزبانی یا تزریقی دریافت شود.
• آهن: برای جلوگیری از کم خونی و ریزش مو ضروری است.

نکته مهم ….

فراموش کردن این مکمل ها در ماه های اول شاید مشکلی نشان ندهد، اما پس از یک سال می تواند منجر به مشکلات عصبی غیرقابل برگشت، ریزش دندان ها و پوکی استخوان شدید شود.

باید حواستان به تغییرات موها و پوست باشد

یکی از نگرانی های رایج در بحث مراقبت های بعد از بای پس معده، ریزش مو و شل شدن پوست است:

• ریزش مو معمولاً از ماه سوم شروع می شود و واکنشی طبیعی به استرس جراحی و کاهش وزن است. نترسید! این ریزش دائمی نیست. با مصرف دقیق پروتئین (حداقل ۶۰ تا ۸۰ گرم در روز) و مکمل های زینک و بیوتین، موهای شما بعد از ماه ششم دوباره شروع به رشد می کنند.
• در مورد پوست هم، ورزش های مقاومتی (کار با وزنه) بعد از بهبودی کامل (حدود ۲ ماه بعد از عمل)، نوشیدن آب کافی و ماساژ با روغن های طبیعی می تواند به جمع شدن بهتر پوست کمک کند، اما بخشی از آن به ژنتیک و سن شما بستگی دارد.

تغییرات روحی و روانی را هم نباید دست کم بگیرید

شاید فکر کنید مراقبت های بعد از بای پس معده فقط مربوط به جسم است، اما روح شما هم دوران نقاهت دارد. باید بدانیم که:

• در ماه های اول ممکن است دچار نوسانات خلقی شوید.
• گاهی پشیمان می شوید، گاهی عصبانی و گاهی غمگین.

این موضوع به دلیل تغییرات هورمونی (آزاد شدن هورمون های ذخیره شده در چربی) و همچنین “سوگواری برای غذا” است. شما دیگر نمی توانید ناراحتی هایتان را با غذا خوردن تسکین دهید. در این دوران، صحبت کردن با یک مشاور یا عضویت در گروه های حمایتی (شامل کسانی که عمل کرده‌اند)، بسیار موثر هست.

در نهایت حواستان به قانون ۳۰/۳۰ در دوران مراقبت های بعد از بای پس معده باشد

این قانون را باید روی یخچال تان بنویسید: ۳۰ دقیقه قبل و ۳۰ دقیقه بعد از غذا، آب نخورید. چرا؟ خیلی واضح است زیرا در عمل بای پس، نوشیدن مایعات همراه با غذا دو مشکل بزرگ ایجاد می کند:

• غذا را با سرعت زیاد از معده کوچک به سمت روده می شوید و باعث می شود زودتر گرسنه شوید.
• احتمال وقوع سندروم دامپینگ را به شدت بالا می برد.
  پس یاد بگیرید که زمان غذا خوردن، لیوان آب را از سر سفره بردارید.

پس از بای پس ورزش و فعالیت بدنی کی شروع می شود؟

در تمام دستورالعمل های مراقبت های بعد از بای پس معده، استراحت مطلق ممنوع اعلام می شود. شما باید فعالیت داشته‌باشید و با موارد زیر شروع کنید:

• پیاده روی را از همان روز اول در بیمارستان شروع کنید.
• هفته های اول فقط راه بروید.
• بعد از ۶ تا ۸ هفته، وقتی پزشک اجازه داد، می توانید ورزش های سنگین تر مثل بدنسازی، شنا و ایروبیک را شروع کنید.

فراموش نکنید که ورزش بعد از عمل بای پس معده نه تنها به کاهش وزن کمک می کند، بلکه بهترین راه برای حفظ عضله و جلوگیری از شل شدن شدید پوست است.

سوالات متداول در خصوص مراقبت های بعد از بای پس معده