جراحی لاپاراسکوپی چیست؟ (همه چیز درمورد جراحی لاپاراسکوپی)
لاپاراسکوپی یک شیوه مدرن و پیشرفته از جراحی است که برای انجام عمل‌های ناحیه شکم و لگن به کار می‌رود. در این روش، جراح ابزارهای بسیار باریک و ظریفی را از طریق برش‌های بسیار کوچک به داخل شکم و بخش‌هایی از لگن وارد می‌کند. یکی از ابزارهای وارد شده به شکم، لاپاراسکوپ یا دوربین لاپاراسکوپی است که تصویر زنده از شکم و لگن را به مانیتور ارسال می‌کند و تیم جراحی از طریق این نمایشگر کلیه اقدامات و روند جراحی را کنترل می‌کند. در این صفحه، اطلاعات کاملی درباره عمل جراحی لاپاراسکوپی در دسترس است و خواندن آن به افرادی که قرار است تحت لاپاراسکوپی قرار بگیرند، توصیه می‌شود.
فرق عمل لاپاراتومی با جراحی لاپاراسکوپی چیست؟
در بسیاری از موارد، لاپاراسکوپی می تواند به جای جراحی لاپاراتومی صورت پذیرد. لاپاراتومی نوعی روش جراحی است که در آن برش های وسیعی روی شکم ایجاد می شود و در پی آن حفره شکم به صورت عمودی کاملا باز می شود. این عمل خطراتی به همراه دارد و بنابراین در اغلب اوقات از روش های جایگزینی مثل جراحی لاپاراسکوپی برای بیماران استفاده می شود.
در مقابل، لاپاراسکوپی برش های بسیار کمتری دارد، عوارض آن بسیار جزئی و نادر هستند، استرس ندارد، مشکلات و هزینه های کمتری دارد و نیاز به بستری شدن طولانی نیز و در کل دوره نقاهت با این روش بسیار کوتاه مدت است.
جراحی لاپاراسکوپی در چه مواقعی استفاده می شود؟
ابزار و تکنیک های لاپاراسکوپی در عمل های مختلف شامل جراحی زانو و شانه استفاده می شوند. رویه های لاپاراسکوپی که در زیر می خوانید، در بسیاری از جراحی های دیگر نیز به کار می روند:
- برداشتن و حذف اندام های دچار بیماری، مانند کیسه صفرا یا آپاندیس
- حذف یا ترمیم قسمت های معینی از روده بزرگ یا معده (سیستم گوارش)
- حذف یا ترمیم مثانه، میزنای یا حالب و کلیه ها (سیستم ادراری)
- حذف یا ترمیم اندام های تولید مثل زنان، مانند رحم و لوله های فالوپی
- بستن لوله های رحمی
- اهدای کلیه از یک فرد به دیگری
- روشهای کاهش وزن مانند اسلیو یا بای پس
- اصلاح فتق
- مشاهده کبد و پانکراس به منظور بررسی وجود تومورهای سرطانی
- مشاهده ی اندام های شکمی برای بررسی علائم بیماری هایی که تشخیص آن ها دشوار است (جراحی اکتشافی)
- مشاهده ی تومور در شکم
- بررسی منبع درد شکمی یا حذف بافت اسکار یا زخم
- جست و جوی منبع خونریزی داخلی یا خون مردگی (چنانچه بیمار فشار خون طبیعی داشته باشد).
💎 این مقاله رو از دست ندید: همه چیز درباره عمل لاغری
چگونه خود را برای جراحی لاپاراسکوپی آماده کنیم؟
چنانچه:
- به دارویی حساسیت دارید؛ مثل داروهای بیهوشی،
- مشکلات خونریزی دارید یا هر نوع داروی رقیق کننده ی خون مانند آسپرین یا وارفارین (کومادین) مصرف می کنید،
- باردار هستید
حتما آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
💎 این مقاله رو از دست ندید: همه چیز درباره عمل اسلیو معده
لاپاراسکوپی چگونه انجام می شود؟
لاپاروسکوپی معمولا به صورت سرپایی انجام می شود؛ یعنی شما همان روز می توانید پس از جراحی به خانه برگردید. این جراحی ممکن است در بیمارستان یا در یک کلینیک جراحی سرپایی انجام شود.
- معمولا برای این نوع جراحی، بیهوشی عمومی به کار برده می شود. شما در طول بیهوشی عمومی به خواب می روید و دردی احساس نمی کنید. یک سرم داخل وریدی به شما زده می شود که ماده ی بیهوشی و مایعات از طریق آن به بدن شما می رسند.
- در برخی موارد، جراحی را می توان با بی حسی موضعی شروع کرد که طی آن، قسمت مورد نظر بی حس می شود و شما در حالی که بیدارید، دردی را حس نخواهید کرد.
- در طول لاپاراسکوپی، جراح شکاف هایی به طول ۲ تا ۴ سانتی متر در بخش هایی از شکم ایجاد می کند. سپس، لوله نازکی به نام کانولا وارد آن ناحیه می شود تا شکم را با گاز کربن دی اکسید متورم سازد. پر کردن شکم با گاز باعث می شود تا پزشک بتواند اندام های شکمی را بهتر و واضح تر ببیند.
- زمانی که شکم متورم شد، جراح لاپاراسکوپ را وارد شکاف ها می کند. دوربین متصل به لاپاراسکوپ تصاویری از اجزای داخل شکم روی پرده یا مانیتور نمایش می دهد و جراح می تواند اجزای داخل شکمی را بطور زنده و در لحظه مشاهده نماید.
- تعداد و اندازه ی شکاف ها بستگی به بیماری خاصی دارد که جراح اقدام به کشف یا جلوگیری از آن کرده است. در حالت کلی، بین ۲ تا ۵ شکاف یا برش ایجاد می شود که ابزار جراحی های دیگر از آنها وارد می گردند.
- زمانی که تمامی مراحل به اتمام رسیدند، شکم از گاز کربن دی اکسید خالی و ابزار از داخل شکم خارج می گردند. در نهایت، برش ها با بخیه یا بانداژ بسته می شوند.
نتایج جراحی لاپاراسکوپی
نتایج، بستگی به روش انجام شده و یافته های پزشک دارد. در اغلب موارد، بیماران با کمترین درد و ناراحتی بهبود می یابند، زیرا فقط برش های کوچکی در بدن آنها به وجود آمده است.
چنانچه پس از عمل لاپاراسکوپی با هر یک از مشکلات زیر مواجه شدید، پزشک خود را از آن باخبر سازید.
- سردرد یا تب
- حالت تهوع یا استفراغ
- خونریزی، ترشح یا قرمزی هر یک از برش های کوچک
- تورم ناحیه ی جراحی شده
- ناتوانی در ادرار کردن
- دردی که با داروهای تجویز شده هم تسکین نمی یابد.
درمان ناراحتی ها و آثار پس از عمل
- امکان دارد در محل شکاف کمی احساس درد کنید. در اینصورت، دکتر برای شما مسکن تجویز خواهد کرد.
- اگر شکاف ها بخیه شوند، طبق صلاح دید پزشک، بخیه ها پس از یک یا دو هفته کشیده خواهند شد.
- گاهی اوقات گاز کربن دی اکسید می تواند بعد از عمل باعث ایجاد درد در شانه ها شود. همان اعصابی که به شانه ها می رسند، در دیافراگم هم وجود دارند و گاز ممکن است دیافراگم را تحریک می کند. این درد در طول زمان از بین می رود.
- فشار گاز می تواند احساس نیاز مکرر و فوری به ادرار را ایجاد نماید که با مرور زمان رفع می شود.
- دکتر تعیین می کند که از چه زمانی می توان خوردن و نوشیدن را از سر گرفت.
- هنگامی که یک فرد به اندازه کافی بهبود یابد، می تواند به خانه برگردد؛ ولی بلافاصله پس از ترخیص نمی تواند رانندگی کند.
خطرات و عوارض جراحی لاپاراسکوپی
لاپاراسکوپی در اکثر موارد بدون عوارض انجام می‌شود و در صورتی که توسط یک تیم جراحی با تجربه و دارای صلاحیت انجام شود، هیچ خطری به همراه ندارد. اما همانطور که در هر عمل جراحی دیگری اتفاق می‌افتد، ممکن است برخی عوارض جزئی رخ دهد.
به عنوان مثال، احتمال ایجاد عفونت یکی از خطراتی است که پس از انجام لاپاراسکوپی می‌تواند رخ دهد. در صورتی که عمل به خوبی انجام نشود، احتمال خونریزی داخلی در شکم وجود دارد و ممکن است زخم‌هایی در محل عمل بمانند. تأثیر داروهای بیهوشی روی تمام عمل‌های جراحی، از جمله لاپاراسکوپی، بسیار مهم است و نباید آن را نادیده گرفت.
در حین انجام لاپاراسکوپی نیز احتمال بروز خطرات زیر وجود دارد:
- ممکن است جراح سهوا یک رگ یا اندام را سوراخ کند. این اشتباه می تواند منجر به خونریزی یا آسیب به آن اندام شود.
- بافت زخم باقی مانده از عمل های قبلی می تواند فرو کردن صحیح تروکار (ابزاری نوک تیز که در پزشکی و جراحی به کار می‌رود. از تروکار برای دست یابی به رگ‌های خونی و حفرات بدن استفاده می‌شود) به داخل شکم را با مشکل مواجه سازد. بافت زخم همچنین می تواند از انتشار گاز در شکم جلوگیری کند.
- چنانچه عوارضی ایجاد شود یا عود کند، احتمالا جراح تصمیم بگیرد که به جای لاپاراسکوپی شکاف بزرگتری به وجود آورد و رویه ی جراحی استاندارد را پیش بگیرد. البته مطمئنا پزشک در این تصمیم، سلامت بیمار را در اولویت قرار خواهد داد.
ذکر دوباره این نکته حائز اهمیت است که اگر عمل توسط یک جراح خوب صورت بگیرد هیچ گونه آسیب یاا عارضه ای برای بیمار پیش نخواهد آمد و کاملا بیخطر خواهد بود بنابراین بیماران میبایست در انختاب جراح دقت کافی داشته باشند.
چه زمانی ممکن است جراحی لاپاراسکوپی انجام داده نشود؟
به طور کلی این جراحی بیخطر است و دلیل اینکه امروزه بیشتر جراحی های داخل شکم و لگن به این شکل انجام می شود بی خطر و ایمن بودن آن است. اما در برخی موارد ممکن است جراحان از انجام جراحی به روش لاپاراکوپی اجتناب کنند و درمان را به شیوه سنتی و از طریق لاپاراتومی پیش ببرند.
مثلا گر اندام های داخلی شکم دچار التهاب و تورم زیاد باشند و یا دید مناسبی از طریق دوربین لاپاراسکوپ حاصل نشود احتمالا جراح با ایجاد برش هایی در شکم، جراحی را به روش لاپاراتومی انجام دهد.
پاسخ به سوالات رایج درباره عمل جراحی لاپاراسکوپی
تنها پزشکانی اجازه استفاده از تکنیک های جراحی لاپاراسکوپی را دارند که دوره های تخصصی آن را پشت سر گذاشته باشند. این ها اغلب جراحان عمومی، ارتوپدی، زنان و سایر جراحان دیگر هستند. در حال حاظر جراحان لاغری و باریاتریک به صورت گسترده از این روش برای کمک به کاهش وزن استفاده می کنند.
بسته به هدف از انجام این تکنیک (اینکه چه عملی انجام می شود)، مدت زمان این جراحی ها متفاوت است. ولی برای عمل های لاغری بین ۳۰ تا ۴۵ دقیقه خواهد بود. در سایر روش ها ممکن است بیش از یک ساعت باشد.
پس از روش های مدرن جراحی تا ۵ روز بعد از عمل شخص می تواند تا حدی به زندگی معمولی باز گردد. البته بسته به نوع عمل ممکن است این بازه زمانی بیشتر یا کمتر شود.
بعد از عمل لاپاراسکوپی بیشتر افراد می توانند بعد از یک هفته استراحت به سرکار بازگردند. البته در برخی عمل ها ممکن است نیاز به بیش از ۱ هفته زمان باشد.
